Theo thời gian, SSD có thể gặp phải hỏng hóc mà không báo trước. Chính vì vậy, bài viết này PCMag sẽ giới thiệu các dấu hiệu cho thấy SSD của bạn có thể đang gặp vấn đề và cần sự chú ý hoặc thay thế. Nhận biết sớm những dấu hiệu này giúp bạn có biện pháp bảo vệ và sao lưu dữ liệu kịp thời, tránh tình trạng mất dữ liệu khó khăn trong việc phục hồi khi ổ cứng gặp sự cố.
Nguyên nhân dẫn đến SSD bị hỏng
Hai nhân tố chính ảnh hưởng đến độ bền của ổ cứng SSD bao gồm sự mài mòn và hỏng hóc vật lý.
Sự mài mòn đề cập đến tổng lượng dữ liệu đã được lưu trữ trên SSD trong quá trình sử dụng. Mỗi ổ SSD có một giới hạn về lượng dữ liệu có thể ghi (Terrabytes Written = TBW), định mức này cho biết khả năng lưu trữ tối đa của ổ cứng trong vòng đời của nó.
Tổn thương vật lý có thể xảy ra từ nhiệt độ cao, sự cố về điện áp, hoặc các tác động mạnh. Bên cạnh đó, nước và bụi cũng là những yếu tố nguy hiểm thường gặp đối với SSD.
Dấu hiệu cảnh báo SSD sắp hỏng
1. Gặp sự cố khi khởi động
Thỉnh thoảng, máy tính có thể gặp sự cố không khởi động được. Tình trạng này hiếm khi xảy ra và đôi khi có thể khắc phục được bằng cách khởi động lại máy.
Tuy nhiên, nếu việc khởi động lại máy tính phải thực hiện nhiều lần mới có thể boot thành công, có khả năng cao là SSD của bạn đang gặp vấn đề. Sự cố này có thể xuất phát từ việc các khu vực trên ổ đĩa bị hỏng không thể đọc được các file mà hệ thống cần để khởi động.
2. Tốn nhiều thời gian để lưu dữ liệu
Một dấu hiệu dễ nhận thấy nhất báo hiệu sự xuất hiện của bad sectors hoặc bad blocks trên ổ cứng là việc ghi dữ liệu trở nên mất nhiều thời gian hơn bình thường. Bad blocks đề cập đến các phần trên ổ đĩa bị hỏng, dù là do lý do vật lý hay lỗi lô-gic, khiến chúng không thể được đọc hay ghi dữ liệu.
3. Không thể thao tác với tệp tin
Tệp tin bị hỏng sẽ ngăn bạn không thể mở hoặc truy cập chúng. Thực hiện bất kỳ thao tác nào với những tệp này sẽ dẫn đến thông báo lỗi.
Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng này, đó là một dấu hiệu cho thấy có vấn đề với thiết bị lưu trữ của bạn. Trong tình huống này, việc bạn cần làm là lập kế hoạch sao lưu dữ liệu sang một ổ cứng mới để đề phòng trường hợp SSD của bạn gặp sự cố và dữ liệu không thể được khôi phục.
4. Cần phải khởi động lại thường xuyên
Có nhiều nguyên nhân khiến bạn phải khởi động lại máy tính, chẳng hạn như muốn làm mới bộ nhớ đệm hay RAM. Tuy nhiên, nếu việc này trở nên thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn.
Việc kiểm tra tình trạng sức khỏe của ổ cứng trở nên cần thiết. Nếu ổ đĩa bắt đầu có dấu hiệu hỏng hóc hoặc chứa bad sectors, việc phát hiện sớm sẽ giúp bạn ứng phó kịp thời.
5. Lỗi hệ thống
Khi máy tính của bạn xuất hiện lỗi màn hình xanh (BSOD) và thông báo yêu cầu sửa chữa hệ thống, đó là một chỉ dấu xấu cho tình trạng của ổ cứng. Trong tình huống này, nhiều người dùng Windows thường chọn khởi động lại máy hoặc sử dụng chế độ sửa chữa tự động.
Bước bạn cần thực hiện tiếp theo là sử dụng công cụ kiểm tra để đánh giá tình trạng của ổ đĩa và nhanh chóng sao lưu dữ liệu, nhằm đề phòng những rủi ro mất mát dữ liệu nếu tình hình trở nên tồi tệ hơn.
6. Lỗi bad blocks
Bad block không luôn dễ nhận biết qua các thông báo lỗi. Hệ điều hành Windows sẽ cố gắng chuyển dữ liệu từ các khối hỏng sang các khu vực của ổ đĩa chưa được sử dụng.
Tuy nhiên, khi số lượng bad blocks tăng lên đến một mức độ nhất định, máy tính có thể không còn có khả năng tự xử lý được nữa. Trong trường hợp ổ cứng của bạn chứa một lượng lớn khối hỏng, đây có thể là dấu hiệu cho thấy ổ SSD của bạn đang tiến gần đến tình trạng hỏng hóc nghiêm trọng.
7. Ổ cứng quá nóng
Ổ cứng SSD thường ít phải đối mặt với vấn đề nóng lên so với HDD. Tuy nhiên, một số mẫu SSD mới nhất, đặc biệt là dòng SSD NVMe lại có thể gặp phải tình trạng quá nhiệt, nhất là khi chịu tải công việc đọc/ghi nặng.
Tình trạng này không nhất thiết chỉ ra rằng ổ cứng có vấn đề, nhưng nó có thể là một chỉ báo cảnh báo về vấn đề sắp xảy ra.
8. Lỗi firmware
Cài đặt phần mềm không đúng cách có thể dẫn đến sự cố với ổ cứng. Dù không thường gặp, những lỗi này có thể được giải quyết thông qua việc sử dụng các công cụ cập nhật phần mềm do nhà sản xuất cung cấp.
Những câu hỏi thường gặp (FAQ)
Ổ cứng SSD bị hỏng có sửa được không?
Trong trường hợp SSD của bạn gặp sự cố, việc sửa chữa và phục hồi dữ liệu là khả thi nhưng có thể sẽ tốn kém và mất nhiều thời gian. Một giải pháp ban đầu là thử kết nối SSD với một máy tính khác để xem liệu nó có hoạt động không. Nếu phương pháp này không hiệu quả, việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ một chuyên gia phục hồi dữ liệu có thể trở nên cần thiết.
Phục hồi dữ liệu từ SSD thường khó khăn và đắt đỏ hơn so với HDD. Trong một số trường hợp xấu nhất, dữ liệu từ một SSD bị lỗi có thể không thể được phục hồi.
SSD có thể đột ngột bị hỏng không?
Đúng, một trong những lý do chính khiến SSD không còn hoạt động là đã vượt qua giới hạn Terrabytes Written (TBW) của nó, điều này có thể dẫn đến việc SSD trở nên không thể sử dụng một cách nhanh chóng. Ngoài ra, các yếu tố khác như tình trạng quá nhiệt, nguồn điện không ổn định, hoặc va đập mạnh cũng có thể gây ra hỏng hóc cho SSD.
